28.10.2020
[ANALIZA] „SLIM VAT” – ocena regulacji
Projektu ustawy, zgodnie z uzasadnieniem, ma na celu wprowadzenie:
- rozwiązań w zakresie uproszczenia rozliczania przez podatników podatku od towarów i usług – tzw. pakiet Slim VAT (Simple Local And Modern VAT);
- rozwiązań o charakterze doprecyzowującym i uzupełniającym w stosunku do niektórych konstrukcji prawnych w podatku od towarów i usług;
- zmian w zakresie systemu zwrotu podatku podróżnym ( TAX FREE).
Zasadniczo, projektowane przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2021 r. Na obecnym etapie projekt ustawy został przekazany do Senatu oraz Prezydentowi RP[2].
WYPOWIEDZI PRZEDSTAWICIELI MF
„Ostatnio skupiamy się na rozwiązaniach ułatwiających funkcjonowanie biznesu w czasie epidemii. Zależy nam jednak również na wprowadzeniu trwałych zmian ułatwiających działanie małym firmom. To czego najbardziej potrzebują, to skrócenie do minimum czasu, jaki poświęcają na wypełnianie obowiązków podatkowych. W MF zrobiliśmy audyt obowiązków podatników, tak by wyeliminować lub zredukować te, które stanowią barierę dla rozwoju polskiej przedsiębiorczości. Wnioski jakie wyciągnęliśmy dały podstawę do podjęcia prac nad modernizacją i uproszczeniem przepisów dotyczących rozliczeń VAT. Efektem naszych działań jest koncepcja SLIM VAT” – minister finansów Tadeusz Kościński[3]
„SLIM VAT to akronim utworzony ze słów simple, local and modern. Oznacza podatek prosty w obsłudze, dostosowany do lokalnej specyfiki państwa, w którym funkcjonuje. Jest to też podatek nowoczesny, w którym wdrażanie kolejnych rozwiązań technologicznych i e-usług administracji łączy się ze zmniejszaniem obowiązków ciążących na podatnikach. Cechą charakterystyczną polskiej gospodarki jest rozbudowany sektor małych i średnich przedsiębiorstw. To firmy, które własnymi siłami rozliczają VAT. Chcemy sukcesywnie usuwać z ich drogi jak najwięcej formalności, tak żeby czas, który poświęcają na rozliczenia był coraz krótszy. Na zmianach skorzystają również większe firmy. SLIM VAT oznacza dla nich ułatwienia w pracy działów finansowo-księgowych, oszczędność czasu. To wymierne korzyści finansowe dla przedsiębiorstw” – wiceminister finansów Jan Sarnowski[4].
ZAKRES ZMIAN
Wydłużenie okresu odliczenia VAT „na bieżąco”
Co do zasady, podatnicy na gruncie obowiązującej ustawy o VAT mogą obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy lub za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych. Niemniej, upływ tych okresów powoduje konieczność dokonania korekty deklaracji podatkowej przez podatnika w celu odliczenia podatku naliczonego.
Proponowana zmiana wydłuża okres odliczenia VAT z dwóch do trzech następnych okresów rozliczeniowych. W konsekwencji, podatnikom umożliwi się ujęcie na bieżąco podatku naliczonego z faktury otrzymanej np. w lutym 2021 aż w rozliczeniu za okres maj 2021 r., bez konieczności dokonywania korekty rozliczeń VAT. Zmiana będzie miała jednak zastosowanie wyłącznie do podatników rozliczających się miesięcznie.
Wprowadzenie terminu „ważność” wiążących informacji stawkowych
Obecnie ustawa o VAT nie określa terminu ważności dla wydanych WIS.
Zgodnie z projektowanym brzmieniem art. 42ha ustawy o VAT, WIS oraz decyzje Szefa Krajowej Administracji Skarbowej i Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o zmianie WIS będą ważne przez okres 5 lat od dnia ich wydania.
Odliczanie VAT z faktur dot. usług noclegowych nabywanych w celu odsprzedaży
Obowiązujące przepisy ustawy o VAT nie pozwalają odliczać VAT z faktur dokumentujących usługi noclegowe.
Projekt przewiduje możliwość odliczenia VAT z takich faktur, ale pod warunkiem nabycia ich w celu wykonywania czynności opodatkowanych VAT, tj. odsprzedaży tych usług na rzecz innego podmiotu.
Korekty „in plus”
Moment ujęcia korekty rozliczeń „in plus” nie został wprost uregulowany w ustawie o VAT, a obecna praktyka została wypracowana na podstawie orzecznictwa sądowoadministracyjnego oraz w drodze indywidualnych interpretacji podatkowych.
Obecnie moment korekty zależy od przyczyny jej dokonania. Jeżeli już w momencie wystawienia faktury wystawiliśmy ją w mniejszej wysokości (błąd rachunkowy/oczywista omyłka), powinniśmy ująć korektę (we właściwej, wyższej wysokości) w dacie wystawienia faktury pierwotnej.
Jeżeli jednak korekta „in plus” została spowodowana przyczynami po wykonaniu usług/dostawy towaru (tj. cena musiała ulec zwiększeniu, a nie było to możliwe do przewidzenia w momencie wystawienia faktury pierwotnej) powinna ona zostać ujęta „na bieżąco”, tj. w miesiącu wystawienia faktury korygującej.
Projektowana zmiana w ww. zakresie będzie spowodowana dodaniem nowego przepisu – art. 29a ust. 17 ustawy o VAT – bezpośrednio wskazującego sposób postępowania. W przypadku gdy podstawa opodatkowania ulegnie zwiększeniu, korekty tej podstawy dokona się w rozliczeniu za okres, w którym zaistniała przyczyna zwiększenia podstawy opodatkowania, tj. „na bieżąco”.
Korekty „in minus”
W przeciwieństwie do korekty zwiększającej, korekta zmniejszająca została uregulowana w ustawie o VAT. Na gruncie obowiązujących przepisów, aby dokonać „in minus”, podatnik jest zobowiązany do posiadania, uzyskanego przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym nabywca towaru lub usługobiorca otrzymał fakturę korygującą, potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towaru/usługi.
Brak potwierdzenia otrzymania faktury korygującej warunkuje możliwość ujęcia kwoty „in minus” w rozliczeniach VAT.
W ramach projektu zostanie znowelizowana treść art. 29a ust. 13 ustawy o VAT, zgodnie z którym podatnik uzyska możliwość dokonania korekty „in minus” pod warunkiem, że z posiadanej przez niego dokumentacji wynika, że uzgodnił on z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług określone w fakturze korygującej oraz warunki te zostały spełnione, a faktura jest zgodna z posiadaną dokumentacją. W przypadku, gdy w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca, podatnik nie posiada dokumentacji, o której mowa w zdaniu pierwszym, obniżenia podstawy opodatkowania dokonuje za ten okres rozliczeniowy, w którym dokumentację tę uzyskał.
Podwyższenie limitu dla nieewidencjonowanych prezentów z 10 zł do 20 zł
Nowelizacja przewiduje podwyższenie limitu dla prezentów małej wartości z 10 do 20 zł – poprzez zmianę art. 7 ust 4 pk2 ustawy o VAT.
Możliwość zastosowania spójnych kursów dla rozliczeń VAT i podatków dochodowych
Na gruncie obowiązujących przepisów stosujemy inny przelicznik kursowy dla celów VAT i podatków dochodowych ze względu na datę powstania obowiązku podatkowego/ wystawienia faktury (VAT) oraz na dzień uzyskania przychodu (podatki dochodowe).
Projekt ustawy umożliwia wybór stosowania spójnej zasady rozliczania różnic kursowych dla celów podatkowych,zgodnie z zasadami przeliczania przychodu, wynikającymi z przepisów o podatku dochodowym. Niemniej, decydując się na stosowanie jednolitego przeliczania różnic kursowych podatnik będzie zobowiązany do jego stosowania przez okres co najmniej 12 kolejnych miesięcy.
Wydłużenie terminu dla zachowania stawki 0%
Obecnie podatnicy, którzy otrzymali całość lub część zapłaty przed dokonaniem dostawy towarów, mogą zastosować stawkę 0% w eksporcie towarów, pod warunkiem, że wywóz towarów nastąpi w terminie 2 miesięcy licząc od końca miesiąca, w którym podatnik otrzymał tę zapłatę oraz podatnik w tym terminie otrzymał dokument potwierdzających wywóz towaru poza granice UE.
W ramach nowelizacji okres na odliczenie zostanie wydłużony z dwóch do aż sześciu miesięcy.
Usunięcie „nadregulacji” w zakresie transakcji łańcuchowych
Nowelizacja przewiduje uchylenie ust. 8 w art. 7 ustawy o VAT, który zgodnie z uzasadnieniem do projektu nie posiada odpowiedniej podstawy w przepisach dyrektywy VAT, stanowiąc nadregulację względem przepisów prawa unijnego. Jednocześnie uzasadnienie wyjaśnia, iż do opodatkowania transakcji łańcuchowych odnosi się już art. 22 ustawy o VAT, zatem nie ma potrzeby jego „wsparcia” przez uchylany przepis.
Projekt zakłada również inne zmiany o charakterze doprecyzującym i porządkowym np. w zakresie przełożenia symboli PKWiU 2008 na symbole PKWiU 2015 w załączniku nr 15 ustawy o VAT. Ponadto, pakiet SLIM VAT przewiduje wprowadzenie w pełni elektronicznego obiegu dokumentów TAX FREE.
PODSUMOWANIE
Planowane zmiany, które zaczną obowiązywać co do zasady od 1 stycznia 2021, przyczynią się w pierwszej kolejności do zmiany praktyki w tych obszarach. Nie są to zmiany radykalne, które zdecydowanie upraszczają czy ułatwiają rozliczenia VAT podatnikom, na co mogą wskazywać wypowiedzi przedstawicieli MF.
Projektowane przepisy wprowadzają wydłużony termin na odliczenie podatku naliczonego, podczas gdy podatnicy, co do zasady, odliczają VAT „na bieżąco”, zaś „ważność” WIS powinna zostać określona już na etapie wprowadzającym tą instytucję. Należy również zwrócić uwagę, że zmiana w zakresie umożliwienia odliczenia VAT z faktur dotyczących usług noclegowych nabywanych w celu odsprzedaży jest konsekwencją implementacji wniosków z wyroku TSUE z dnia 2 maja 2019 r., sygn. C-225/18, w sprawie Grupa Lotos S.A. przeciwko Ministrowi Finansów.
Mimo wymienionych zastrzeżeń, na uznanie zasługuje inicjatywa w zakresie wydłużenia terminu dla możliwości zastosowania stawki 0%, zlikwidowania konieczności posiadania potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę, podwyższenie limitu dla prezentów czy też dobrowolna możliwość zastosowania spójnych kursów dla walut obcych w rozliczeniu VAT i podatku dochodowych.
Pakiet przepisów promowanych jako „SLIM VAT”, choć nie powoduje istotnych zmian w podatku od towaru i usług, to powinien stanowić kamień węgielny dla dalszego postępowania w zakresie upraszczania przepisów podatkowych.
Autor: Rafał Borowski
Opinia przedstawiona w raporcie jest prywatnym poglądem autora.
[1] http://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=718
[2] Ibidem [dostęp dnia 2 grudnia 2020 r.]
[3] https://www.gov.pl/web/finanse/slim-vat–uproszczenie-i-unowoczesnienie-rozliczen-vat
[4] Ibidem